Jak zrobić tradycyjną Śląską palmę? Zobaczcie filmik

3 kwietnia 2020

Przed nami Niedziela Palmowa, zwana też Kwietną lub Wierzbną. Tego dnia, zgodnie z tradycją sięgającą XI wieku, następuje poświęcenie palm i choć w tym roku, z powodu epidemii nie będzie tego obrzędu w kościołach, to aby tradycji stało się zadość, warto ją ten świąteczny atrybut przygotować samemu. Nie wszyscy jednak wiedzą jak wygląda śląska palma wielkanocna, z czego się składa i jakie znaczenie mają jej poszczególne elementy? Muzeum Górnośląski Park Etnograficzny- Skansen w Chorzowie przygotował filmik instruktażowy, który będzie wsparciem, podczas wykonywania tradycyjnych śląskich palm, które znacznie różnią się od tych, przygotowywanych na Wielkanoc w innych częściach Polski. Górnośląski Park Etnograficzny, podobnie jak inne instytucje kultury z naszego regionu, na czas pandemii przeniosło aktywność do sieci, gdzie można znaleźć wiele ciekawostek, związanych z działalnością Skansenu.

Jak wykonać wielkanocną tradycyjną śląską palmę tłumaczy Katarzyna Stolarska z chorzowskiego Skansenu.

Śląska palma różni się od tych znanych w innych regionach. Ma około 40 cm wysokości i jest wykonana głównie ze świeżych roślin takich jak gałązki wierzby, pokryte baziami, cisu, jałowca, tui, leszczyny, kłokoczki, agrestu, jabłoni, derenia, trzciny czy bukszpanu, związanych czerwoną wierzbą lub czerwoną wstążką. Nie wszędzie używa się tych samych roślin.

Tradycja mówi o pięciu (jak 5 ran Chrystusa) lub siedmiu (jak 7 rodzajów Boleści MB) rodzajach roślin, przy czym zawsze jest to wierzba (bazie, kocanki) uważana za symbol życia i zmartwychwstania; roślina „kłująca” symbolizująca koronę cierniowa, kłokoczka symbolizująca koguta, który swoim pianiem przypomniał św. Piotrowi, że zaparł się Chrystusa i czerwony element (wierzba czerwona lub wstążka) symbolizujący krew Jezusa.

Palmy poświęcone w kościele przechowywano w domach z wielką czcią, ponieważ przypisywano im moc ochronną i działanie lecznicze. Zatykano je za obrazy, stawiano w oknie podczas burzy. Umarłym kładło się je do trumny. Specjalnie zastosowanie miały też przy niektórych czynnościach gospodarskich. Palma wielkanocna miała chronić ludzi, zwierzęta, domy i pola przed urokiem, chorobą, ogniem czy nieurodzajem.

Od dawna istniał zwyczaj połykania bazi, aby nie cierpieć na ból gardła, a sproszkowane bazie dodawano do leczniczych naparów, uzdrawiających zarówno ludzi, jak i zwierzęta.

Na Śląsku Cieszyńskim bazie oberwane z poświęconej palmy podkładano pod pierwszą zaoraną skibę, mieszano z ziarnem siewnym. Z palmowych gałązek robiono krzyżyki, aby potem wetknąć je w pola, by chroniły zasiewy przed burzami i gradobiciem.

Na terenie dzisiejszego Okręgu Rybnickiego po powrocie z nabożeństwa uderzano święconą palmą bydło wyprowadzane na pierwszy wiosenny wypas, aby było zdrowe i złe moce nie miały doń dostępu. Nie zużyte, zeszłoroczne palmy spala się w ogniu, jako rzecz świętą nie wolno ich bowiem wyrzucać.

tekst: Muzeum Górnośląski Park Etnograficzny

fot. pixabay.com

Autor: Redakcja Radia Piekary

jak zrobić wielkanocną palmę Muzeum Górnośląski Park Etnograficzny palma na wielkanoc skansen w chorzowie