Bytomskie Wodociągi przygotowują postindustrialną atrakcję

Autor: w dniu 2025-05-06

Bytomskie Przedsiębiorstwo Komunalne ma nową nazwę i logo, które zaprojektowała Joanna Katańska wraz z Medusa Group. To początek zmian będących efektem współpracy z bytomskim studiem, które realizuje projekty związane z architekturą, urbanistyką, grafiką i designem.

Bytomskie Wodociągi – bo tak brzmi nowa nazwa przedsiębiorstwa – planują rewitalizację zabytkowych budynków i przeprowadzkę do swojej historycznej siedziby przy Wzgórzu Św. Małgorzaty, gdzie powstaną przestrzenie biurowe oraz zaprojektowane przez Medusa Group centrum edukacyjne i park kieszonkowy. Teren przy ul. Zabrzańskiej, u podnóża Wzgórza Św. Małgorzaty, przez dekady był siedzibą spółki, która zaopatrywała Bytom w wodę. Miejsce, w którym ponad 770 lat temu zaczęła się historia Bytomia znów będzie tętnić życiem.

– Dzięki planom spółki wyeksponujemy ważne historycznie miejsce, będące kolebką miasta i siedzibą kasztelanii bytomskiej, która powstała na bazie grodu zbudowanego w XI wieku – mówi Mariusz Wołosz, prezydent Bytomia.

Archiwum Urzędu Miejskiego w Bytomiu, fot. Hubert Klimek i Arkadiusz Janocha.

To właśnie w tym miejscu na początku XX wieku zbudowano jedną z pierwszych w Europie biologiczną oczyszczalnię ścieków.

– Delegacje fachowców z innych ośrodków zapoznawały się ze szczegółami technicznymi tego obiektu, by później zastosować podobne rozwiązania przy budowie własnych oczyszczalni – mówi Longin Siemlat, prezes zarządu Bytomskich Wodociągów.

Pierwsza bytomska oczyszczalnia korzystała z najnowocześniejszych technologii. Już w latach 30. XX wieku produkowała i wykorzystywała biogaz. Obiekt pełnił swoją funkcję niemal do końca XX wieku. Wówczas został przebudowany, a przepompownia ścieków, która powstała na jego bazie, pracuje do dziś.

Remont w toku

Bytomskie Wodociągi rozpoczęły prace przy ul. Zabrzańskiej od remontu zabytkowego budynku biurowego. Tam przeprowadzi się administracja spółki, która obecnie korzysta z nieruchomości w ścisłym centrum miasta – przy pl. Kościuszki.

– Siedziba w śródmieściu to w naszym przypadku zbytek. Lepiej, żeby administracja była blisko zaplecza technicznego. Nowa – stara siedziba pozwoli nam na sprawniejsze działanie i bliższy kontakt z bazą techniczną, umożliwi konsolidację administracji z częścią operacyjną, co przyczyni się do usprawnienia pracy i racjonalnego wykorzystania zasobów Spółki – mówi prezes zarządu Bytomskich Wodociągów.

Fot. Archiwum Urzędu Miejskiego w Bytomiu, fot. Hubert Klimek i Arkadiusz Janocha.

Kolejny bytomski zabytek zyska nową funkcję

Po zakończeniu prac przy biurowcu rozpocznie się rewitalizacja budynku historycznej spalarni śmieci. Nad realizacją projektu dotyczącego rewitalizacji budynku historycznej spalarni odpadów spółka pracuje od dwóch lat. Aktualnie budynek ten jest wyłączony z eksploatacji zgodnie z nakazem Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego, z uwagi na zły stan techniczny. Zgodnie prawem za należyte utrzymanie obiektu budowlanego wpisanego do rejestru zabytków oraz jego bezpieczne użytkowanie odpowiada właściciel lub zarządca tego obiektu. W związku z tym Bytomskie Wodociągi przeprowadziły ekspertyzę techniczną, aby ocenić możliwości rewitalizacji budynku. Opracowana dokumentacja wskazała, że rewitalizacja obiektu jest możliwa, dlatego spółka przystąpiła do dalszych działań.

– Nowy obiekt będzie łączył bogatą historię Bytomia z nowoczesnością oraz nauką. Stanie się przestrzenią społeczną i edukacyjną w nowoczesnym wydaniu. Szklany pawilon pomieści salę do warsztatów, wykładów, a za pomocą nowoczesnych technologii i interaktywnych narzędzi edukacyjnych, młodzież będzie odkrywać tajemnice miejskiej infrastruktury. Aby podkreślić symboliczny charakter miejsca, wyeksponowane zostaną także zabytkowe urządzenia technologiczne, dotychczas zalegające w magazynach – mówi Przemo Łukasik, współzałożyciel studia Medusa Group.

Architekt zwraca uwagę, że inwestycja wpisze się w szlak postindustrialnych zabytków, które zyskują w Bytomiu nowe funkcje: od Skarpy Bytom – obiektu wspinaczkowego w przestrzeniach byłej kopalni "Rozbark", przez Szyb Krystyna, po Elektrociepłownię Szombierki i siłownię byłej huty "Bobrek". Zabytkowy budynek spalarni śmieci i maszynowni pochodzi z 1905 r. Zaprojektował go miejski radca budowlany Karl Brugger, podobnie jak inne perły bytomskiej secesji – willę nadburmistrza Brüninga, gmach Miejskiej Katolickiej Szkoły Realnej czy zespół budynków szpitala przy al. Legionów.

Dofinansowanie z Unii Europejskiej

Obecnie, koncepcja przygotowana przez Medusa Group czeka na środki. – W styczniu złożyliśmy wniosek w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Śląskiego o dofinansowanie realizacji zadania pod nazwą "Zagospodarowanie terenów i nadanie nowych funkcji obiektom po byłej Oczyszczalni Ścieków Śródmieście przy ul. Zabrzańskiej/Łagiewnickiej w Bytomiu". Obecnie wniosek jest oceniany – mówi Longin Siemlat. Projekt zagospodarowania terenu zakłada przebudowę i nadbudowę budynku zabytkowej spalarni odpadów oraz zagospodarowanie przyległych terenów poprzemysłowych na cele środowiskowe i edukacyjne – stworzenie interaktywnego centrum edukacyjnego, parku kieszonkowego i ścieżki edukacyjno-przyrodniczej.

Nowe logo na start

Bytomskie Wodociągi zaprezentowały wizualizacje koncepcji podczas zorganizowanej dziś, 6 maja, konferencji prasowej. Przy okazji, zaprezentowane zostało też nowe logo spółki, którego autorami są Joanna Katańska i Medusa Group. Nawiązuje do nazwy Spółki, profilu jej działalności, ale także do historii miasta.

– Projekt logo jest oparty na typografii wykorzystywanej w historii miasta i na motywie fali. To połączenie inicjałów oraz fali, inspirowane frakturą. Górna część inicjału wraz z literą B symbolicznie wskazuje na miasto Bytom. Litera W, która zamyka formę u dołu symbolizuje wodę, która płynie w mieście i stanowi podstawę jego funkcjonowania. Pełne rozwinięcie nazwy otacza sygnet, zamykając je w kole jako rodzaj pieczęci, symbolu wielowiekowej tradycji, historii i jakości – mówią autorzy logo.

Zdjęcia: Archiwum Urzędu Miejskiego w Bytomiu, fot. Hubert Klimek i Arkadiusz Janocha.

Wizualizacje –  Medusa Group.