Mobilne płuca były tam, gdzie o to proszono. Gdzie jakość powietrza była najgorsza?

"Zobacz czym oddychasz. Zmień to" – to piąta edycja kampanii Polskiego Alarmu Smogowego. W jej trakcie mobilna instalacja pokazująca model ludzkich płuc, odwiedziła już 40 miejscowości w ośmiu województwach. Mimo łagodnej zimy, w wielu lokalizacjach na mapie kraju materia pokrywająca mobilne płuca zaczerniła się. Gdzie w skali kraju było najgorzej?

Antysmogowa instalacja mobilnych płuc podróżuje po Polsce od ponad trzech miesięcy. W tym czasie odwiedziła już 40 miejscowości, pokazując, jakim powietrzem oddychają ich mieszkańcy. To  piąty sezon grzewczy, w którym PAS prowadzi kampanię, ale pierwszy, w którym instalacja odwiedzała miasta i gminy na ich zaproszenie. Do końca sezonu mobilne płuca trafią jeszcze do czternastu miejscowości.

– Spotkaliśmy się z bardzo dużą popularnością naszej kampanii, otrzymując wiele zaproszeń z gmin – mówi koordynatorka kampanii Magdalena Cygan – Części miejscowości musieliśmy odmówić z uwagi na ograniczoną liczbę instalacji. Ale zapraszamy na kolejny sezon grzewczy, postaramy się uwzględnić jak najwięcej chętnych gmin. Największe zapotrzebowanie na mobilną instalację zanotowaliśmy w Małopolsce i województwie śląskim – w tym sezonie grzewczym odwiedziliśmy już dwadzieścia gmin. Co ciekawe, nasza instalacja była obecna  na różnego rodzaju imprezach. Byliśmy na Igrzyskach Wolności w Łodzi, Śląskim Festiwalu Nauki czy Kongresie "4 żywioły" Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nasza instalacja  była też przedmiotem  licytacji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. W rezultacie aukcji jeszcze tej zimy pojedziemy z nimi do Sulęcina w woj. lubuskim – dodaje Cygan.

Dwumetrowy model ludzkich płuc "oddycha", pochłaniając zanieczyszczenia powietrza. Są one filtrowane przez "płuca" i osiadają na białej materii, która – zależnie od poziomu zanieczyszczenia powietrza – przybiera grafitowy, a nawet czarny kolor. Instalacja ustawiana jest na dwa tygodnie w różnych lokalizacjach.

Mobilne płuca stanęły tam, gdzie nie ma pomiarów

Płuca umieszczane są głównie w miejscach, w których nie ma pomiarów jakości powietrza, a mieszkańcy często nie mają świadomości, jakim powietrzem oddychają. Kampania ma na celu – jak informują inicjatorzy – nie tylko pokazanie zanieczyszczenia powietrza, ale również nakłania do działania, czyli ocieplenia domów i wymiany starych nieefektywnych kotłów i pieców.

Rezygnacja z "kopciucha" i instalacja nowoczesnego, wydajnego źródła ciepła – przekonuje Polski Alarm Smogowy – jest inwestycją, która nie tylko zmniejszy rachunki za ogrzewanie, ale również poprawi jakość powietrza. Istotne, w kontekście obniżania kosztów ogrzewania, jest także termomodernizacja budynku. Aż 70% polskich domów nie ma wystarczającego ocieplenia ścian i stropów, co sprawia, że ich ogrzewanie to znaczne straty finansowe. Ciepło ucieka zwiększając koszty ogrzewania – w ocieplonym budynku możemy je obniżyć przeciętnie o około połowę.

Na instalacji znajduje się numer infolinii programu Czyste Powietrze, a także odniesienie do strony internetowej, gdzie można znaleźć więcej informacji na temat możliwości pozyskania dotacji. Program oferuje wsparcie do wymiany kotłów i termomodernizacji budynku, a osoby o najniższych dochodach mogą otrzymać nawet 135 tysięcy złotych. Program Czyste Powietrze jest najważniejszym programem antysmogowym, który umożliwił dotychczas wymianę ponad 700 tysięcy kotłów, co przełożyło się na zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza. Dotacje do ocieplenia domów sprawiły, że obecnie już 70% beneficjentów Programu decyduje się na inwestycje termomodernizacyjne. Utrzymanie i dalszy rozwój Programu jest kluczowe dla poprawy jakości powietrza w Polsce.

Płuca odwiedziły:

Woj. dolnośląskie – Bolesławiec, Lubań, Wrocław, Wałbrzych
Woj. lubuskie – Łęknica
Woj. śląskie – Ustroń, Łaziska Górne, Lubliniec, Krapkowice, Czerwionka-Leszczyny, Czeladź, Mysłowice, Częstochowa, Rydułtowy,
Woj. mazowieckie – Nowy Dwór Mazowiecki, Celestynów, Łowicz, Pilawa, Piaseczno, Michałowice
Woj. łódzkie – Pabianice
Woj. małopolskie – Niepołomice, Chełmek, Nowy Targ, Pcim, Myślenice, Kamień, Gromnik, Skawina, Liszki, Wielka Wieś
Woj. kujawsko-pomorskie – Nakło nad Notecią, Potulice, Kcynia , Osięciny k. Włocławka, Aleksandrów Kujawski, Dobrcz, Chełmża,
Woj. pomorskie – Wejherowo, Puck, Choczewo, Karczemki – Gdańsk, Kartuzy

Kampanię przeprowadzono dzięki pomocy i aktywności lokalnych alarmów smogowych. Dwie instalacje wykonali aktywiści i obywatele skupieni wokół Kcyńskiego Alarmu Smogowego i Pomorskiego Alarmu Ekologicznego. Partnerami kampanii są: Allegro Foundation, Fundacja Better Future oraz Grupa LUX MED. Kampania otrzymała również wsparcie Screen Network, dzięki któremu "mobilne płuca" pojawiają się na 20 tysiącach ekranów cyfrowych w całej Polsce.