Zdewastowane nagrobki będą naprawione!

26 przewróconych pomników, w tym 8 poważnie zniszczonych, w tym zasłużonej zabrzańskiej rodziny żydowskiej Maxa Bohma. Takie zniszczenia odnotowano w czerwcu na cmentarzu żydowskim w Zabrzu. Zniszczone nagrobki będą naprawione dzięki Narodowemu Instytutowi Konserwacji Zabytków. 

Kirkut założony w 1871 roku przetrwał wojnę, Holokaust i czasy powojenne. Pochowano tam ponad 670 osób wyznania mojżeszowego, różnej narodowości. Pochówki odbywały się tu do 1954 r. Cmentarz jest wpisany do rejestru zabytków. Został zniszczony przez wandali w pierwszych dniach czerwca, a straty wyliczono wówczas na kwotę 400 tysięcy złotych. Dzięki pieniądzom Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków zadanie będzie nieco prostsze.

Nagrobki na kirkucie będą naprawione

Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków podjął decyzję o przeznaczeniu 50 000 złotych na naprawę nagrobków cmentarza żydowskiego w Zabrzu. Jest to bezpośrednia reakcja na dewastację ponad 150-letniego cmentarza wpisanego do rejestru zabytków, do której doszło w czerwcu tego roku. Zniszczeniu uległo ponad 25 macew w tym m.in. grobowiec rodziny Maxa Böhma (Beima), zasłużonego dla miasta filantropa, kilkanaście macew dziecięcych, a także najstarsza macewa cmentarna postawiona na grobie Heleny Schüller z 1871 r.

NIKZ wraz z Urzędem Miasta w Zabrzu podpisał porozumienie dotyczące naprawy nagrobków.

– Działania renowacyjne i rewitalizacyjne wokół zabytków stanowią podstawę misji instytutu, a bieżące reagowanie na celowe niszczenie obiektów historycznych jest naszym priorytetem – komentuje dyrektor NIKZ dr Michał Laszczkowski.

Celem porozumienia jest jak najszybsza naprawa obiektów historycznych wpisanych do rejestru zabytków. To także wyraz stanowczego sprzeciwu wobec wszelkim aktom wandalizmu.

– Chcemy by te obiekty, jak najszybciej to możliwe, otrzymały potrzebne środki na ich renowację. Naszymi działaniami chcemy podkreślić, że dziedzictwo historyczne każdego wyznania religijnego, jest częścią polskiego dziedzictwa kulturowego, a naszym obowiązkiem jest je chronić i przekazywać następnym pokoleniom – dodaje dyrektor NIKZ.

Obecnie trwa proces formalnego wyboru wykonawcy, który przeprowadzi prace naprawcze. Lista nagrobków poddanych naprawie oraz program prac zostaną ustalone na podstawie protokołu z oględzin cmentarza, stworzonego przez inspektora Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Katowicach.

W 2023 r. Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków realizuje także wiele innych prac przy zabytkach, wynikających z misji instytucji: badawczych, dokumentacyjnych, porządkowych, konserwatorskich i renowacyjnych. Wśród nich są m.in. kompleksowe badania konserwatorskie zespołu pałacowego w Iłowej w woj. lubuskim, badania archeologiczne na meczecisku w Studziance w woj. lubelskim, upamiętnienie cmentarza żołnierzy Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej w Kaliszu-Szczypiornie, prace porządkowe na wybranych cmentarzach żydowskich, czy dokumentacja układu urbanistycznego i budynków starego miasta w Działdowie.