Szyb „Bolko” i nadszybie szybu „Rejtan” będą wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków Bytomia

Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach zgodził się na włączenie do Gminnej Ewidencji Zabytków prowadzonej przez Bytom – dwóch ważnych dla poprzemysłowej historii Bytomia obiektów. Są to wieża wyciągowa dawnego szybu "Bolko" KWK "Orzeł Biały" przy ul. Kruszcowej 4 oraz budynek nadszybia szybu "Rejtan" po KWK "Centrum" przy ul. Łużyckiej 7.

W Bytomiu mamy wiele cennych obiektów postindustrialnych, które są nieodłącznie związane z historią przemysłu górniczego w naszym mieście, a związanych z górnictwem węgla kamiennego oraz rud cynku i ołowiu – mówi Michał Bieda, zastępca prezydenta Bytomia.

Takimi obiektami są z pewnością budynek nadszybia szybu "Rejtan" po KWK "Centrum" oraz wieża szybu "Bolko" byłej KWK "Orzeł Biały", gdzie dawniej wydobywano rudę cynku i ołowiu, a obecnie obiekt wykorzystywany jest jako Centralna Pompownia "Bolko" – podkreśla wiceprezydent Michał Bieda.

Zgoda, jaką otrzymaliśmy od Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na wpisanie wieży szybu "Bolko" i budynku nadszybia szybu "Rejtan" do Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Bytomia, to dopiero początek procedury prawnej, która jest czasochłonna – podkreśla Dominika Kściuczyk, Miejski Konserwator Zabytków.

Objęcie ochroną konserwatorską pokopalnianych obiektów poprzez zapisy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ma na celu ich zachowanie jako dziedzictwa poprzemysłowego naszego miasta – dodaje Kściuczyk.

Budynek maszynowni został wzniesiony na początku XX wieku a wewnątrz hali w 1905 roku zainstalowano na zrębie elektryczną maszynę wyciągową, której wytwórcą była firma Allgemeine Elektricittsä-Gesellschaft Berlin, Königshütte. Z kolei budynek nadszybia wybudowano również na początku XX wieku z elementami historyzmu, a zabudowa nadszybia jest murowana w konstrukcji muru pruskiego.

Szyb "Bolko" wydrążono i oddano do użytku już w 1906 roku. Pierwotnie miał on głębokość 100 metrów, jednak kiedy zdecydowano się wybudować tutaj centralną pompownię, szyb pogłębiono do głębokości około 130 metrów, wykonano dwa chodniki wodne o łącznej długości ponad 2300 metrów, a w wyrobiskach zainstalowano 13 pomp odwadniających, dzięki którym możliwe jest całodobowe pompownie wody z wyrobisk.

Wieża szybu "Rejtan" byłej KWK "Centrum" swój początek wiąże z głębieniem szybu "Gaertner" czyli późniejszego "Rejtan" już od 1872 roku. Wieżę szybową wyciągową wybudowano w konstrukcji stalowej jednostrzałowej, a w górnej partii głowicy usytuowana jest para kół kierowniczych (linowych). Wieżę zaprojektowano w hucie żelaza "Donnersmarchhutte" A.G. (Huta Zabrze) a w kolejnych latach kilkukrotnie poddawano ją modernizacji.

Źródło: UM Bytom